Με την εξέλιξη της τεχνολογίας , αναπτύχθηκαν  πολλοί τρόποι απολύμανσης του νερού μιας πισίνας. Σημαντικότεροι παράγοντες πάντως, για την αποτελεσματικότητα της απολύμανσης του νερού και τη δοσολογία των χημικών, παραμένουν η σκληρότητα και το pH του νερού.

Έτσι, για να επιτύχουμε τη σωστή απολύμανση και χημική ισορροπία του νερού, το πρώτο πράγμα που πρέπει να ελέγχουμε και να ρυθμίζουμε, είναι το pH.

Ομοίως η προέλευση του νερού, εκτός αν προέρχεται από το δίκτυο ύδρευσης, πρέπει να ελέγχεται. Ειδικά στην περίπτωση που πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε νερό από γεώτρηση ή αρτεσιανό πηγάδι συνιστάται, ένα πρόσφατο δείγμα του να δίνεται για ανάλυση προκειμένου να διασφαλισθεί η καταλληλότητα του.

Στη συνέχεια, αναφέρονται συνοπτικά, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφόρων τρόπων απολύμανσης, καθώς και η θέση της mypool, για την πληρότητα της κάλυψης και προστασίας που μας εξασφαλίζουν.

Ρύθμιση του pH

Το επιθυμητό pH του νερού της πισίνας βρίσκεται μεταξύ των ορίων 7.2 και 7.6, με ιδανικό επίπεδο το7,3-7.4.  Ως γνωστόν,  το pH του ανθρωπίνου οργανισμού είναι 7,3 με 7,4, ενώ  η μεγάλη πλειοψηφία των απολυμαντικών μέσων του νερού καθίσταται ανενεργή όταν το pH του νερού ξεπερνά το 7.8 (π.χ. το χλώριο είναι μόλις 20% ενεργό για  pH άνω του 7.8). Για να ρυθμίσουμε το pH του νερού στο επιθυμητό επίπεδο, χρησιμοποιούμε τα pH minus (pH^–) για να μειώσουμε το pH και pH plus (pH⁺) αντίστοιχα για να το αυξήσουμε.  Όσον αφορά τη ρίψη των χημικών μέσα στην πισίνα, προτείνεται (για τις πισίνες με εσωτερική  επιφάνεια μεμβράνη) να μη ρίχνονται αδιάλυτα μέσα στην πισίνα ή να χρησιμοποιείται  pH^– σε  υγρή μορφή ή, για να αποφευχθούν λεκέδες στη μεμβράνη.

Σκληρότητα του νερού 

Μεγάλη σκληρότητα του νερού σε συνδυασμό με υψηλό pH, οδηγεί στη δημιουργία επικαθήσεων αλάτων στις επιφάνειες της πισίνας. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να ελαχιστοποιήσουμε  αυτές τις επικαθήσεις, είναι να διατηρούμε το pH του νερού  χαμηλά, κοντά στην περιοχή του 7.2.

Εάν υπάρχει πολύ σκληρό νερό ή επιθυμούμε  νερό απαλλαγμένο πλήρως από επικαθήσεις, μόνη λύση είναι η χρήση αποσκληρηντή.

Απολύμανση του νερού 

Με τον όρο απολύμανση, προσδιορίζουμε την  επεξεργασία εκείνη του νερού, που έχει ως σκοπό την καταστροφή ή την αδρανοποίηση των παθογόνων μικροοργανισμών που τυχόν περιέχει, ώστε να προστατευθεί η  υγεία των λουομένων.

Η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στο νερό ευνοείται από ορισμένους παράγοντες, όπως το ουδέτερο pH, η  παρουσία οργανικής ύλης που είναι η τροφή τους, καθώς και η  ύπαρξη θρεπτικών συστατικών, όπως το άζωτο και ο φώσφορος, τα οποία είναι απαραίτητα στη βιοσύνθεσή τους. Εξαιτίας του πολύ μικρού μεγέθους τους, οι μικροοργανισμοί είναι πολύ δύσκολο να απομακρυνθούν πλήρως από το νερό μόνο με φυσικοχημικές διεργασίες, όπως η καθίζηση και η διήθηση, οπότε για να διασφαλισθεί η απουσία τους στο νερό απαιτείται η απολύμανσή του.

 Πολύ σημαντικός παράγοντας, είναι η ικανότητα του απολυμαντικού μέσου να διατηρεί μια υπολειμματική συγκέντρωση στο σύστημα ανακυκλοφορίας και να εξασφαλίζει ένα τελικό αποτέλεσμα, το οποίο να προστατεύει τη δημόσια υγεία.

Τα συνήθη μέσα απολύμανσης που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία του νερού στις κολυμβητικές δεξαμενές είναι τα παρακάτω

1. ΧΛΩΡΙΟ

Το πιο διαδεδομένο και αποτελεσματικό απολυμαντικό μέσο είναι το χλώριο. Η χρήση χλωρίου, όπως και στο πόσιμο νερό του δικτύου ύδρευσης, εξουδετερώνει όλους τους παθογόνους οργανισμούς, όπως βακτηρίδια, κολοβακτηρίδια, ιούς, κ.λπ. (ενεργούς ή μη), που τυχόν περιέχονται στο νερό της πισίνας.

Χρησιμοποιείται  σε στερεά, αέρια ή υγρή μορφή :

Στερεό χλώριο. Χρησιμοποιείται κυρίως σε μορφή ταμπλέτας (200 gr)ή πολυταμπλέτας  και σε μορφή πούδρας ή κόκκων, που διάλυονται αργά στο νερό.

Στερεό χλώριο σε μορφή κόκκων, είναι επίσης και το χλώριο ταχείας διάλυσης, γνωστό ως χλώριο σοκ. Βασικά, χρησιμοποιείται στο πρώτο ξεκίνημα της πισίνας, για να εξουδετερωθούν όλοι οι ζώντες μικροοργανισμοί στο νερό και εν συνεχεία, προληπτικά, κάθε 15-20 μέρες χρήσης της πισίνας.

Υγρό χλώριο.  Το χλώριο σε υγρή μορφή,  χρησιμοποιείται με αυτόματες δοσομετρικές συσκευές . Μέσω ηλεκτροδίων, μέτρησης του OPR επιτυγχάνεται συνεχής έλεγχος και τροφοδοσία της κατάλληλης ποσότητας χλωρίου.

Αέριο χλώριο. Δεν έχει ευρεία χρήση, απαιτεί ιδιαίτερς εγκαταστάσεις παραγωγής του και η χρήση του εγκυμονεί κινδύνους.

Πέραν των πλεονεκτημάτων του, στη χρήση χλωρίου, πρέπει να προσεχθούν :

Η σχολαστική διατήρηση του ρΗ στα σωστά επίπεδα, από 7,2 έως 7,8.

Ο συνδυασμός του με τις αμίνες (οργανικές ενώσεις που παράγονται από το σάλιο, ούρα και ιδρώτα) δημιουργεί χλωραμίνες. Οι χλωραμίνες, εκτός από τη δυσοσμία που δημιουργούν,  ουσιαστικά εξουδετερώνουν το χλώριο. Παράγονται ακόμα και αν έχουμε περίσσεια ελεύθερου χλώριου στο νερό και ο μοναδικός τρόπος για να σπάσουμε το δεσμό τους, είναι  η υπερχλωρίωση (χλωρίωση σοκ).

Σε εσωτερικές πισίνες όπου δεν έχει υπάρχει κατάλληλο σύστημα εξαερισμού και αφύγρανσης, το χλώριο μπορεί να προκαλέσει αναπνευστική δυσφορία στους κολυμβητές.

Σε απευθείας επαφή με τη μεμβράνη δημιουργεί αποχρωματισμό και λεκέδες.

2. ΒΡΩΜΙΟ

Χρησιμοποιείται σε μορφή ταμπλέτας αργής διάλυσης 50 ή 200 gr.

Τα βασικά του πλεονεκτήματα, έναντι του χλωρίου είναι  :

1. Σαν απολυμαντικό παραμένει ενεργό ακόμα και όταν το pH είναι μεγαλύτερο του 7.8.
2. Η αντίδραση του βρωμίου με τις οργανικές ενώσεις του νερού δεσμεύει μικρή ποσότητα βρωμίου σε αντίθεση με το χλώριο όπου δεσμεύεται μεγαλύτερη ποσότητα (δεσμευμένο χλώριο). Μένει δηλαδή περισσότερο ελεύθερο βρώμιο (απολυμαντικό μέσο) στο νερό.
3. Οι αμίνες που παράγονται μέσα στο νερό παραμένουν ενεργές, χωρίς να δεσμεύουν το χλώριο του νερού και αυτό αυξάνει την απολυμαντική ικανότητα.
4. Η χρήση του βρωμίου σαν απολυμαντικό μέσο, δεν μας απαλλάσσει εντελώς από τη χρήση του χλωρίου. Μάλιστα, ο χημικός συνδυασμός που χρησιμοποιείται για την απολύμανση είναι 1/3 χλώριο και 2/3 βρώμιο. Επίσης, η χλωρίωση – σοκ παραμένει ως διαδικασία.

Το βρώμιο έχει την αποτελεσματικότητα του χλωρίου αλλά σημαντικά υψηλότερο κόστος. Λόγω της περιορισμένης ποσότητας χλωρίου που περιέχει, δεν αφήνει στο χώρο την οσμή του χλωρίου.

Συνιστάται για χρήση σε κλειστούς χώρους, εσωτερικές πισίνες και spa.

3. ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

Η μέθοδος βασίζεται στην παραγωγή υποχλωριώδους νατρίου-χλωρίου ΝαΟCl, με διάσπαση του  αλατιού, που χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη, μέσω ηλεκτρόλυσης. Είναι ένας τρόπος απολύμανσης που κερδίζει καθημερινά έδαφος, έχοντας ως κύρια πλεονεκτήματα :

Η μορφή του απολυμαντικού χλωρίου που παράγεται, δεν αφήνει ανεπιθύμητα κατάλοιπα και είναι φιλικό προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Επιτυγχάνεται συνεχής παραγωγή απολυμαντικού, με το χαμηλότερο κόστος  αναλώσιμου, ποσότητα αλατιού 2-4kg/m³ νερού, μία φορά στο ξεκίνημα της σαιζόν μας.

Η εγκατάσταση γίνεται εύκολα με την τοποθέτηση του θαλάμου ηλεκτρόλυσης στο σύστημα σωληνώσεων ανακυκλοφορίας και ενός πίνακα λειτουργίας, ο οποίος τοποθετείται κοντά στον πίνακα της πισίνας. Αρχικά, προσθέτουμε την απαραίτητη ποσότητα άλατος (καλύτερα ήδη διαλυμένο) στο νερό της πισίνας. Στη συνέχεια, το αλατισμένο νερό, μέσω της ανακυκλοφορίας, περνάει από τον θάλαμο ηλεκτρόλυσης. Εδώ γίνεται η διάσπαση του άλατος (χλωριούχο νάτριο) και το υποχλωριώδες νάτριο που παράγεται λειτουργεί ως απολυμαντικό μέσο καθώς διαχέεται στο νερό της πισίνας.

Η ηλεκτρόλυση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των 10^οC. Επιπλέον, απαιτείται και εδώ η σχολαστική διατήρηση του ρΗ στα σωστά επίπεδα, από 7,2 έως 7,8.

Τα συστήματα ηλεκτρόλυσης έχουν παρουσιάσει αλματώδη αύξηση τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω της μείωσης του κόστους κατασκευής των ηλεκτροδίων και της απλοποιημένης συνολικής κατασκευής, ενώ και οι κολυμβητές αναφέρουν καλύτερη ποιότητα νερού, λιγότερους ερεθισμούς και γενικά πιο ευχάριστη κολύμβηση.

Το χλώριο που παράγεται από το αλάτι είναι φιλικότερης μορφής από το βιομηχανικό χλώριο, με αποτέλεσμα να αφήνει καλύτερη αίσθηση στο δέρμα απ’ ότι οι ταμπλέτες χλωρίου

Στην Αμερική και την Αυστραλία, πάνω από το 80% των πισίνων χρησιμοποιούν συστήματα ηλεκτρόλυσης άλατος για την απολύμανση του νερού. 

4. ΟΖΟΝΙΣΜΟΣ (Ο₃)

Το όζον θεωρείται εξίσου δραστικό με το χλώριο στα βακτηρίδια και τους παθογόνους οργανισμούς που βρίσκονται μέσα στο νερό. Το αέριο ελευθερώνεται στο νερό της πισίνας με έγχυση. Ο θάλαμος απαερίωσης (ειδικός θάλαμος για την απομόνωση του όζοντος από τον αέρα) κρατάει εντός του μια συγκεκριμένη στάθμη νερού. Το μείγμα που παράγεται, περνάει από ενεργό άνθρακα και απελευθερώνεται μέσα στο νερό της πισίνας. Δεν έχει υπολειμματική δράση και για το λόγο αυτό χρειάζεται την παρουσία του χλωρίου ως συμπληρωματικού μέσου απολύμανσης, μειώνοντας απλά την απαιτούμενη ποσότητα του.

Το πλεονέκτημα του έγκειται στην απουσία αναλωσίμων, καθώς ειδικές λάμπες υψηλής τάσης που χρησιμοποιούνται, το παράγουν από τον ατμοσφαιρικό αέρα.

Τα μειονεκτήματα του είναι σημαντικά :

1. Ο εξοπλισμός που προαναφέρουμε για την προσθήκη του στο νερό της πισίνας είναι εξαιρετικά δαπανηρός, και απαιτεί καλή συντήρηση.
2. Δεν εξασφαλίζει υπολειμματική δράση και δυνατότητα ελέγχου του δικτύου και δεν μας απαλλάσσει από τη χρήση χλωρίου.
3. Απαιτείται χώρος και ειδική εγκατάσταση παροχής ρεύματος και επιμελημένη συντήρηση.

5. ΘΑΛΑΜΟΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ-UV

Η χρήση της υπεριώδους ακτινοβολίας μπορεί να βοηθήσει στην εξουδετέρωση παθογόνων οργανισμών όπως βακτήρια, ιοί και πρωτόζωα. Η υπεριώδης ακτινοβολία παράγεται σε ειδικό θάλαμο, μέσα από τον οποίο περνάει το νερό της πισίνας, το οποίο απολυμαίνεται, καθώς ακτινοβολείται. Η έκθεση των μικροοργανισμών, βακτηρίων, ιών, κ.λπ., στην UV ακτινοβολία επιφέρει ανεπανόρθωτες βλάβες στο γενετικό τους υλικό, γεγονός που τα καθιστά ανενεργά.

Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο του ως μέσο απολύμανσης, αλλά μόνο ως βοηθητικό, συμπληρωματικό κάποιου άλλου μέσου (π.χ. χλωρίου ή βρωμίου), γιατί δεν αφήνει απολυμαντικό κατάλοιπο στο νερό της πισίνας (sanitizing residual). Επειδή μειώνει την περιεκτικότητα των χλωραμινών, ενισχύεται το ελεύθερο χλώριο και η απολύμανση είναι πιο αποτελεσματική. 

Απαιτείται πολύ καλή ανακυκλοφορία του νερού και με κατάλληλη ταχύτητα ροής στις σωληνώσεις, ώστε να εξασφαλιστεί ότι όλη η ποσότητα του νερού περνάει από το ηλεκτρόδιο. Επίσης, όταν υπάρχουν αιωρούμενα σωματίδια στο νερό, η αποτελεσματικότητα του συστήματος μειώνεται.

Συμπερασματικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ως συμπληρωματικό μέσο, για να μειώσει την ποσότητα του κυρίως μέσου απολύμανσης, που μπορεί να είναι το χλώριο ή το βρώμιο.

6. ΕΝΕΡΓΟ  ΟΞΥΓΟΝΟ

Το ενεργό οξυγόνο είναι το γνωστό σε όλους οξυζενέ (υπεροξείδιο του υδρογόνου, Η₂Ο₂). Είναι η μοναδική ίσως μέθοδος απολύμανσης του νερού που καταργεί τελείως το χλώριο.

Χρησιμοποιείται κυρίως σε υγρή μορφή, αλλά και σε μορφή σκόνης.

Η απολύμανση του νερού γίνεται με το υγρό οξυγόνο σε δοσολογία 250ml/50m³ νερού πισίνας. Το υγρό οξυγόνο που απελευθερώνεται στο νερό εξασφαλίζει ότι συνεχώς υπάρχει απολυμαντικό μέσο στην πισίνα.

Το οξυγόνο σε μορφή σκόνης είναι περισσότερο δραστικό και χρησιμοποιείται ως οξυγόνο σοκ, παρόμοια με το χλώριο σοκ. Το οξυγόνο σοκ χρησιμοποιείται σε δοσολογία 1kg/100m³ στο πρώτο ξεκίνημα της πισίνας και προληπτικά κάθε 20-30 ημέρες χρήσης της πισίνας..

Η εφαρμογή του οξυγόνου  μπορεί να γίνει χειροκίνητα, αλλά, πιο αποτελεσματικά, με την εγκατάσταση δοσομετρικού συστήματος. Χρειάζεται προσοχή γιατί είναι πολύ δραστικό στην απευθείας επαφή με το ανθρώπινο δέρμα (το ασπρίζει για 2-3 μέρες).

Ως μειονεκτήματα αυτής της μεθόδου απολύμανσης μπορούμε να αναφέρουμε :

1. Δεν είναι αποτελεσματικό σε όλη τους τύπους των βακτηριδίων, αφήνοντας το 10% της γκάμας ανεπηρέαστο.
2. Όταν η θερμοκρασία του νερού της πισίνας ξεπεράσει τους 28 ⁰C , το ενεργό οξυγόνο απενεργοποιείται πλήρως.
3. Δεν ενδείκνυται για χρήση σε πισίνες που είναι ήδη βεβαρημένες με οργανικό φορτίο (π.χ. επαγγελματικές πισίνες), καθώς η αμμωνία που παράγεται, μειώνει την αποτελεσματικότητά του.

Σαν μέσο απολύμανσης είναι αποδεκτό, όμως η αποτελεσματικότητά του επηρεάζεται άμεσα από την τιμή του pH, που πρέπει να διατηρείται σε συγκεκριμένο εύρος (7.0 – 7.4), από τη θερμοκρασία του νερού και από το φορτίο της πισίνας.

Συμπερασματικά, αποτελεί μέθοδο απολύμανσης, για μικρές ιδιωτικές πισίνες. Απαιτείται σχολαστική συντήρηση από την οποία εξαρτάται και η ποιότητα νερού της πισίνας.

Λόγω και του αυξημένου κόστους λειτουργίας και εγκατάστασης,  συνίσταται σε μικρές εσωτερικές πισίνες  ή Spa και σε περιπτώσεις αλλεργιών στο χλώριο.

7. ΙΟΝΙΣΜΟΣ

Ως ιονισμό εννοούμε τη μέθοδο απολύμανσης του νερού με παραγωγή ιόντων αργύρου και χαλκού, τα οποία εξουδετερώνουν τα οργανικά και ανόργανα παθογόνα στοιχεία του νερού αντίστοιχα.

Τα ηλεκτρόδια που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των ιόντων, αποτελούνται από 97% χαλκό και 3% άργυρο. Ο ιονισμός είναι μία συμπληρωματική μέθοδος απολύμανσης, στη χλωρίωση του νερού. Επιτυγχάνει μόνο τη μείωση των καταναλώσεων των άλλων χημικών.

Ο χαλκός είναι φωτοευαίσθητος και μπορεί να δημιουργήσει μαύρες ή πράσινες επικαθήσεις στα τοιχία της πισίνας, εφ’ όσον είναι επενδεδυμένη με μεμβράνη.

Επομένως, η χρήση του σε πισίνα με επένδυση μεμβράνης δεν ενδείκνυται, επειδή υπάρχει η περίπτωση να δημιουργηθούν ανεξίτηλα στίγματα στην επιφάνεια της. Επιπλέον, σε περιπτώσεις υπερδοσολογίας, έχει παρατηρηθεί πρασίνισμα του δέρματος και των μαλλιών των κολυμβητών.

 

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΠΙΣΙΝΑΣ
ΧΛΩΡΙΟ	Πολύ αποτελεσματικό απολυμαντικό μέσο, συνιστάται σε όλα τα είδη πισίνας– εκτός από περιπτώσεις ιατρικά αποδεδειγμένης αναπνευστικής ασθένειας,  ή αλλεργίας.
ΒΡΩΜΙΟ	Το βρώμιο έχει την αποτελεσματικότητα του χλωρίου, αλλά σημαντικά μεγαλύτερο  κόστος. Λόγω της περιορισμένης ποσότητας χλωρίου που περιέχει, δεν αφήνει στο χώρο την οσμή του χλωρίου.Συνιστάται για χρήση σε κλειστούς χώρους, εσωτερικές πισίνες και spa.
ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ	Είναι αποτελεσματική οικονομική και επιπλέον το απολυμαντικό  που παράγεται από το αλάτι, είναι φιλικότερης μορφής από το βιομηχανικό χλώριο.
ΟΖΟΝΙΣΜΟΣ	Αξιόπιστη αλλά εξαιρετικά δαπανηρή μέθοδος. Απαιτεί ειδικό χώρο εγκατάστασης, ειδικό εξοπλισμό, ιδιαίτερα σχολαστική συντήρηση, και, τελικά, παρουσία χλωρίου.
UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ	Δεν εξασφαλίζει την υγιεινή της πισίνας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ως συμπληρωματικό μέσο, για να μειώσει την ποσότητα του κυρίως μέσου απολύμανσης, που μπορεί να είναι το χλώριο ή το βρώμιο.
ΕΝΕΡΓΟ ΟΞΥΓΟΝΟ	Έχει αυξημένο κόστος εγκατάστασης και μεγαλύτερο κόστος αναλωσίμου, απαιτείται πολύ σχολαστική συντήρηση από την οποία εξαρτάται και η ποιότητα νερού της πισίνας. Προτείνεται σε περιπτώσεις κολυμβητών που ιατρικά αποδεδειγμένα ο οργανισμός τους αντιδρά αρνητικά στην επαφή με το χλώριο. Έχει μειωμένη απολυμαντική δράση σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 280C.
ΙΟΝΙΣΜΟΣ	Είναι συμπληρωματική μέθοδος, για τη μείωση του χλωρίου στην πισίνα. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε πισίνα με μεμβράνη επειδή υπάρχει η πιθανότητα να δημιουργηθούν ανεξίτηλα στίγματα στην μεμβράνη.

ΠΙΣΩ